Mâm ngũ quả là đồ cúng không thể thiếu trên bàn thờ gia tiên vào mỗi dịp Tết đến xuân về. Làm thế nào để bày mâm ngũ quả đẹp, đơn giản đón Tết Quý Mão 2023? Mời các bạn theo dõi bài viết dưới đây.

Nguồn: Happynest

1. Mâm ngũ quả là gì?

Từ “ngũ” trong “mâm ngũ quả” có nghĩa là số 5 trong tiếng Hán Việt. Mâm ngũ quả là mâm bày 5 loại quả ứng với ngũ hành Kim, Mộc, Thủy, Hỏa, Thổ. Năm hành này ứng với 5 màu trắng, xanh, đen, đỏ, vàng. Vào dịp năm mới, mâm ngũ quả được bày biện trên bàn thờ tổ tiên hoặc trên bàn tiếp khách, với hàm ý cầu mong những điều tốt đẹp, suôn sẻ sẽ đến với gia đình.

Những loại trái cây trên mâm ngũ quả thường dùng để thể hiện ước nguyện của gia chủ thông qua tên gọi và màu sắc cũng như cách sắp xếp chúng.

Ngày nay, mâm ngũ quả ngày Tết mang nhiều ý nghĩa trang trí, không chỉ mang ý nghĩa tâm linh như phong tục cổ truyền khi xưa.

2. Ý nghĩa của cách bày mâm ngũ quả đẹp đón Tết

Mâm ngũ quả thường được trưng với 5 loại trái cây khác nhau và điều này cũng được nhắc đến trong kinh Vu Lan Bồn với hình ảnh tượng trưng trái cây 5 màu.

Đối với người Việt, số 5 còn tượng trưng cho mong muốn được ngũ phúc lâm môn, cụ thể:

– Phú: Giàu có, nhiều của cải.

– Quý: Phẩm chất sang trọng.

– Thọ: Sống lâu trăm tuổi.

– Khang: Có nhiều sức khỏe.

– Ninh: Cuộc sống bình an.

Còn trong Phật Giáo, 5 màu sắc của mâm ngũ quả tượng trưng cho “ngũ thiện căn” là tín căn (lòng tin), tấn căn (ý chí kiên trì), niệm căn (ghi nhớ), định căn (tâm không loạn), huệ căn (sáng suốt). 

Vì thế, các loại hoa quả được trưng trên mâm ngũ quả dịp Tết cũng mang những ý nghĩa nhất định như:

– Quả bưởi, dưa hấu: Căng tròn, tươi mát, hứa hẹn năm mới đủ đầy, may mắn.

– Trái hồng, quýt: Sắc đỏ cam rực rỡ, tượng trưng cho sự may mắn và thành đạt.

– Trái lê: Ngọt ngào, ngụ ý cho việc gì cũng suôn sẻ, thuận lợi.

– Trái lựu: Nhiều hạt với mong muốn con cháu nhiều, vui nhà vui cửa.

– Trái đào: Thể hiện sự thăng tiến.

– Mai: Ngụ ý con gái phải có chồng, hạnh phúc.

– Trái táo (táo đỏ): Mang ý nghĩa phú quý.

– Thanh long: Ngụ ý rồng mây gặp hội.

– Đu đủ: Mang đến sự đầy đủ, phồn thịnh.

– Xoài: Có âm na ná như là “xài” nếu đọc theo kiểu miền Tây, cầu mong cả năm tiêu xài không thiếu thốn.

– Quả trứng gà có hình trái đào tiên: Thể hiện lộc trời ban xuống.

– Dừa: Có âm tương tự như là “vừa” trong tiếng miền Nam, có nghĩa là không thiếu.

– Sung: Thể hiện mong muốn sung túc trong mọi mặt như sức khỏe, công việc, tình yêu,…

3. Sự khác nhau về cách bày mâm ngũ quả đẹp giữa 3 miền Bắc, Trung, Nam

• Cách bày mâm ngũ quả đẹp ở miền Bắc

Trong quan niệm của người dân miền Bắc, một mâm ngũ quả được bày biện đẹp và đúng chuẩn phải là một mâm ngũ quả có đầy đủ các loại trái cây như: chuối xanh, bưởi, phật thủ, sung, hồng, quất cảnh, ớt, dứa,… với màu sắc rực rỡ nhưng hài hòa, đảm bảo đúng theo Ngũ hành:

– Kim – màu trắng

– Mộc – màu xanh lá

– Thủy – màu đen

– Hỏa – màu đỏ

– Thổ – màu vàng

Chuối trong mâm ngũ quả được bày theo nải, phải là chuối xanh, tượng trưng cho sự quần tụ, sum vầy, đầm ấm. Bưởi có màu vàng, tượng trưng cho sự giàu sang, may mắn.

Cũng có một số gia đình thay bưởi bằng quả phật thủ (tác dụng lưu giữ thần, Phật và gia tiên lưu lại trong nhà lâu hơn để phù hộ cho gia chủ).

Quả quất cảnh, quả hồng hay ớt đỏ được tô điểm xung quanh mâm ngũ quả vì có màu đỏ, vàng rực rỡ, vô cùng đẹp mắt – biểu tượng cho sự may mắn, thành đạt. Còn quả dứa có mùi thơm đặc trưng, thể hiện mong ước về một năm mới an lành và nhiều phúc lộc.

Cách bày mâm ngũ quả đẹp, đơn giản kiểu truyền thống của người miền Bắc là đặt nải chuối xanh ở dưới cùng để đỡ lấy toàn bộ các loại quả còn lại, ở chính giữa đặt bưởi, phật thủ hoặc mãng cầu. Các loại quả khác nhau như đào, hồng, quýt, táo thì đặt ở xung quanh, ở chỗ trống thì có thể xen kẽ ớt, quất…

• Cách bày mâm ngũ quả đẹp ở miền Trung

Dải đất miền Trung thường gặp phải thiên tai, bão lũ, hạn hán quanh năm nên đất đai cũng không được màu mỡ, ít cây trái. Vì vậy, mâm ngũ quả của người miền Trung rất đơn giản, không câu nệ hình thức, có gì cúng nấy, miễn thành tâm là được.

Các loại trái cây thường thấy trong mâm ngũ quả của người miền Trung là: thanh long, chuối, dưa hấu, mãng cầu, dứa, sung, cam, quýt…

• Cách bày mâm ngũ quả đẹp ở miền Nam

Người miền Nam bày mâm ngũ quả theo mong muốn “Cầu sung vừa đủ xài” ước mong năm mới đủ đầy, sung túc, tương ứng với 5 loại quả:

– Mãng cầu

– Sung

– Dừa

– Đu đủ

– Xoài

Bên cạnh đó, người miền Nam không thờ cúng một số loại trái cây có cách phát âm mang ý nghĩa không tốt như chuối (chúi nhủi, làm ăn không phất lên được), lê (lê lết, đổ bể, dễ thất bại), cam, quýt (quýt làm cam chịu),…

Cách bày mâm ngũ quả đẹp, đơn giản miền Nam thông dụng nhất là đặt đu đủ, dừa, xoài lên mâm trước do có hình dáng to và khá nặng để đỡ các loại trái khác rồi sau đó mới lần lượt bày những loại quả còn lại lên.

4. Gợi ý cách bày mâm ngũ quả đẹp, đơn giản đón Tết Quý Mão 2023

Nếu bạn đang tìm kiếm ý tưởng trưng bày mâm ngũ quả đẹp, đơn giản để đón Tết, hãy tham khảo gợi ý bày mâm ngũ quả sau đây nhé:

Trên đây là những thông tin về cách bày mâm ngũ quả đẹp và gợi ý những cách bày mâm ngũ quả đẹp, đơn giản để đón Tết Quý Mão 2023. Mong rằng bài viết đã giúp bạn chọn lựa được cách bày mâm ngũ quả phù hợp với bàn thờ gia tiên của gia đình.